Page 4 - AZERBAYCAN ÜLKE RAPORU ŞUBAT 2021

“

20 Eylül 1994 tarihinde “Asrın Anlaşması” olarak adlandırılan Azerbaycan Devlet Petrol
Şirketi ile dünyanın önde gelen petrol şirketleri arasında “Hazar Denizinin Azerbaycan’a ait
bölümünde Azeri, Çırağ, Güneşli Yataklarının Birlikte İşlenmesi ve Paylaşılması Hakkında” ilk
Anlaşma imzalanmıştır. Yeniliklere hızla adapte olan Azerbaycan, SSCB’nin dağılması ile
uzmanlaşma ve işbölümüne dayalı ekonomik yapılanmanın sona ermesine, Ermenistan
savaşı ve Çeçenistan sorunu nedeniyle, ülke sanayi için gereken ara mallarının ithalat
yollarının kapanmasına rağmen bütün bu darboğazları aşmayı başarmıştır. Cari fiyatlara göre
Azerbaycan, 2020 yılında 4125 dolarlık kişi başına düşen milli gelir ile dünyada 109. sırada
yer almaktadır. 2020 yılında %3 olan tüketici fiyatlarına göre yıllık ortalama enflasyon
oranının 2025 yılında %3,1 olacağı tahmin edilmektedir.

Petrol fiyatlarının yüksek seyrettiği dönemde hızla büyüyen ve parlak bir dönem geçiren
Azerbaycan, 2014’ün yarısında görülmeye başlanan petrol fiyatlarındaki düşüşten en çok
etkilenen ülkelerin başında gelmektedir. Gelirlerin azaldığı, bir yıl içinde %100'ü bulan
devalüasyonlar sonucunda risklerin önlenmesi ve sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması için
gerekli olan kapsamlı bir reform hazırlığına girişilmiştir. İlk aşamada, gümrükler, transit
geçişler, bankacılık ve vergi sistemi ile üretim ve ihracat teşviklerinde bunun yansımaları
görülmüştür. Son olarak, Azerbaycan’ın ekonomisini çeşitlendirmek amacıyla oluşturduğu
uzmanlar grubunun uzun süredir üstünde çalıştığı, milli ekonomiye ve on bir farklı sektöre
ilişkin stratejik yol haritaları Cumhurbaşkanı Aliyev tarafından 6 Aralık 2016 tarihinde
onaylanmıştır.

Azerbaycan ekonomisinde, sanayi sektörünün önemli bir bölümünü yaklaşık 20 yıl önce
kurulan ağır sanayi oluşturmaktadır. Ağır sanayi içinde en önemli sektörler demir,
alüminyum ve çimento olup, çoğu petrol sanayinin gelişiminden sonra ihmal edilmiştir. Ülke
sanayisinin tekrar canlanmasına yönelik olarak, Azerbaycan’da 2014 yılı “sanayi yılı” ilan
edilmiştir. Reel sanayi üretiminin hızla düşmesine rağmen, konut inşası, kırsal altyapı
çalışmaları ve ulaşım altyapısının iyileştirilmesinden dolayı inşaat sektörü son yıllarda çok
hızlı büyümüştür. Hizmet sektörü de ulaşım ve komünikasyon alanlarında yaşanan
gelişmelerden dolayı hızlı bir biçimde büyümüştür. Bankacılık sektördeki varlığın yarısından
fazlasını oluşturan iki devlet bankası tarafından yönetilmektedir.

Petrol dışı alanlarda yapılan yatırımların artış kaydetmesine rağmen, IMF, ülkede enerji
sektörü dışında kalan iş sektörlerinin halen oldukça zayıf göründüğüne dikkat çekmektedir.
Özellikle, gelişmemiş hukuk sistemi, rekabet koşulları önündeki engeller ve finansal sistemde
yaşanılan sorunların petrol dışı alanların büyümesinin önündeki en önemli engeller olduğunu
belirtmektedir. Azerbaycan’da ekonominin büyük bir bölümü hala devlet tarafından
yönetilmektedir. Pek çok kamu işletmesi kendi alanlarında tekeldir. Söz konusu işletmeler
yüksek fiyatlar belirlemekte ve mal arzını kısıtlamakta olup, çoğu zaman mal alımında da
önemli bir paya sahiptir.

3